VHF HABERLEŞME MESAFESİ
VHF telsiz dalgaları yeryüzü eğimini takip etmeden, bir doğru şeklinde yayılırlar (ışık gibi). Bu nedenle, hem kapsama alanları sınırlıdır, hem de iki istasyon arasındaki doğal engeller nedeniyle erişim mesafesi kısalabilir.
Esas olarak, verici çıkış güçleri ve anten yükseklikleri VHF haberleşme mesafesini etkileyen iki ana unsurdur. Ayrıca, hava basıncındaki farklılıklar, nem miktarı ve ısı, güncel haberleşme mesafesini olumlu veya olumsuz etkileyen faktörlerdir.
Kıyı istasyonlarının, verici çıkış güçleri 50 Watt, anten yükseklikleri de göz önünde bulundurulduğunda haberleşme mesafeleri 40–50 mildir; gemi istasyonları ise 25 Watt çıkış güçleriyle yaklaşık bunun yarısı kadar haberleşme mesafesine sahiptir.
FONETİK ALFABE
Uluslararası haberleşmelerde, çağrı işaretlerinin, kısaltmaların ve zor anlaşılır kelimelerin hecelenmesi gerektiğinde, uluslararası fonetik alfabe kullanılmalıdır. Aynı ulusa ait istasyonlar kendi aralarında, ulusal harf kodlamalarını kullanabilirler.
Uluslar Arası Fonotik Alfabe
(ITU Radiocommunication – Appendix 14)
| A – Alpha (Alfa) | J – Juliette (Jüliyet) | S – Sierra |
| B – Bravo | K – Kilo | T – Tango |
| C – Charlie (Çarli) | L – Lima | U – Uniform (Yuniform) |
| D – Delta | M – Mike (Mayk) | V – Victor (Viktor) |
| E – Echo (Eko) | N – November | W – Whiskey (Viski) |
| F – Foxtrot | O – Oscar (Oskar) | X – X-Ray (İksrey) |
| G – Golf | P – Papa | Y – Yankee (Yanki) |
| H – Hotel | Q – Quebec (Kebek) | Z – Zulu |
| I – India | R – Romeo |
Örnek:
BORA
Uluslararası: Bravo Oscar Romeo Alpha
Ulusal: Bursa Ordu Rize Ankara
SEFER
Uluslararası: Sierra Echo Foxtrot Echo Romeo
Ulusal: Samsun Edirne Fatsa Edirne Rize
RAKAM KODLARI
Kod Kelimesi Okunuşu
0 Nadazero NAH-DAH-ZAY-ROH
1 Unaone OO-NAH-WUN
2 Bisstwo BEES-SOH-TOO
3 Terrathree TAY-RAH-TREE
4 Katrefour KAR-TAY-FOWER
5 Pentafive PAN-TAH-FIVE
6 Soxisix SOK-SEE-SIX
7 Setteseven SAY-TAY-SEVEN
8 Oktoeight OK-TOH-AIT
9 Novenine NO-VAY-NINER
VHF Telsiz Telefon haberleşmesinde genel olarak rakamların İngilizce okunuşları kullanılır. Ancak, alıcı istasyon tarafından kullanılan ifadenin anlaşılmaması durumlarında rakam, yukarıdaki kod hecelenerek okunmalıdır.
Haberleşme içinde kullanılan sayılar, gün, tarih ve saat bilgileri, rakamlar tek tek okunarak iletilir. Ay adı, olduğu gibi kullanılır. Saat, 24 saat sistemine göre, rakamlarından sonra, UTC (Coordinated Universal Time) veya GMT (Greenwich Mean Time) harflerinin fonetik alfabeye göre okunması ile verilir. Yerel saat verilecekse, saat rakamlarının okunmasından sonra, LMT (Local Mean Time) harfleri fonetik alfabeye göre kodlanır.
Örnekler:
15 December 2006
“one five december two zero zero six”
14 20 UTC
“one four two zero uniform tango charlie”
22 45 LMT
“two two four five lima mike tango”
VHF TELSİZ TELEFON DONANIMI VE CİHAZIN ÇALISTIRILMASI
Günümüzde SOLAS standartlarına uygun üretilmiş bütün VHF cihazları kullanımda ve çalışma yöntemlerinde farklılıklar göstermektedir.
AÇMA – KAPAMA
Cihaz üretim tekniğine bağlı olarak Açma-Kapama düğmeleri, mekanik bir düğmenin çekilmesi, itilmesi, sağa-sola veya yukarı-aşağı hareket ettirilmesi, elektronik bir devre açıcı düğmeye sürekli basılması veya ses ayar (volume) düğmesinin sağa-sola çevrilmesi ile sağlanabilir.
VHF CİHAZINDA KANAL DEĞİŞİMİ
İstasyonlar, aralarında bağlantı kurduktan sonra haberleşmenin sürdürüleceği kanala geçmek zorundadırlar.
Klavye üzerinden kanal seçimi yapılacağı zamanı doğrudan kanal numarası tuşlanır. Tek numaralı kanallar için önce sıfır “0” tuşuna basılmalı, sonra kanal numarası girilmelidir.
Cihaz, seçilen kanalın özelliklerini başka hiç bir müdahaleye gerek kalmaksızın uygular. Örneğin, 1 W çıkışlı olması gereken 15. kanal seçildiğinde, çıkış gücü 1 W ile sınırlanacak ve bu değişiklik ekran üzerinde gösterilecektir. Aynı şekilde, seçili kanalın, tek (simplex) veya çift (duplex) frekanslı olma özelliği de ekran üzerinde görülür.
VHF CİHAZINDA SQUELCH VE DİMMER AYARI
VHF cihazlarında antenden gelen işaret seviyesi gücü, işaret seviyesi ayar düğmesiyle (squelch) ile ayarlanır.
VHF cihazlarında, aydınlık ayarının yapılabilmesini sağlayan aydınlık ayar (F-dimmer) düğmeleri bulunmaktadır.
VHF CİHAZINDA 1 W / 25 W KONUM DEĞİŞİMİ
Gemi VHF cihazlarının çıkış güçleri maksimum 25 W’ dır. Fakat yakın mesafelerde (yaklaşık 2 mil) 1 W çıkış gücüyle kullanılmalıdır.
VHF CİHAZINDA DUAL WATCH ÇALIŞMASI
VHF telsiz telefon cihazları aynı anda hem 16. hem de seçilmiş bir diğer kanalı dinleme özelliğine sahiptir. Buna Dual Watch, Çift Taraflı dinleme özelliği denir. Cihaz seçili kanalda dinleme yaparken, D/W ( 15 ) tuşuna basıldığında, çok kısa zaman aralıklarıyla hem 16. , hem de seçili kanalda dinleme yapmaya başlar.
VHF CİHAZINDA DUPLEX VE SİMPLEX KANALLARI HAKKINDA BİLGİ
Kanal tahsislerinde bazı kanallara hem gemi, hem de kıyı istasyonu için aynı gönderme frekansı tahsis edilmiştir, bunlara tek (simplex) frekanslı kanallar; bazı kanallara ise gemi ve kıyı istasyonuna farklı gönderme frekansı tahsis edilmiştir, bunlara da çift (duplex) kanallar denilmektedir.
VHF KANALLARINDA HABERLEŞME YÖNTEMİ
GENEL AÇIKLAMALAR:
• Çağrılar sırasında istasyonlar, gemi tescil adlarını veya çağrı işaretlerini belirterek çağrı yapmak zorundadırlar. Çağrı işaretleri, ülke denizcilik otoritelerinin, telsiz cihazını kullanan gemi için tahsis ettikleri harf ve rakam gruplarıdır. Tekne adının aynı olduğu durumlarda mutlaka çağrı yapılırken çağrı işareti kullanılmalıdır.
• Çağrı yapılan ve çağrı yapan istasyonun adı açık şekilde veya çağrı işareti fonetik alfabeye uygun olarak, anlaşılır bir şekilde anons edilmelidir.
• Haberleşmeler sırasında konuşma ne çok hızlı, ne de çok yavaş olmamalı; kısa, açık ve anlaşılır ifadeler kullanılmalıdır.
• Tehlike, aciliyet ve emniyet çağrı ve uyarıları, diğer tüm haberleşmeler üzerinde önceliğe sahiptir. Bu çağrılar alındığı anda tüm haberleşmeler durdurulmalıdır.
• Haberleşme sırasında karşı istasyon talep etmediği sürece kelime ve cümleler tekrar edilmemelidir.
• Ulusal ve uluslararası anlamı olmayan kısaltmalar ve tabirler kullanılmamalıdır.
• Bir gemi istasyonu, bir kıyı ve bir gemi istasyonu arasındaki haberleşmeye zararlı müdahalede bulunuyorsa, kıyı istasyonunun talebi üzerine çağrılarını veya haberleşmeyi durdurur.
• Bir gemi istasyonu, iki gemi istasyonu arasındaki daha önce kurulmuş bir haberleşmeye zararlı müdahalede bulunuyorsa, su üstü istasyonlarından birinin talebi üzerine çağrılarını veya haberleşmeyi durdurur.
• Bir gemi ve kıyı istasyonu arasındaki haberleşmeyi, kıyı istasyonu kontrol eder.
• İki gemi istasyonu arasındaki haberleşmeyi, çağrı yapılan istasyon kontrol eder.
VHF’DE UYGUN HABERLEŞME KANALLARININ SEÇİMİ
VHF telsiz telefon haberleşmesi dört aşamada gelişir.
• Çağrı: Öncelikle kıyı istasyonlarının çalışma kanallarından. İstasyonlar arasında özel bir kanal belirlenmemişse 16. kanaldan yapılır.
• Çağrıya cevap verilmesi ve uygun kanal seçimi,
• Seçilen kanalda haberleşmenin yürütülmesi,
• Haberleşmenin sonlandırılması.
Çağrı yapacak istasyon, çağrısını 16. kanaldan yapacaksa, bu kanalın daha yüksek öncelikli bir haberleşme için kullanılmadığından emin olmalıdır. Çağrı, olağan çağrı usulüne uygun yöntemle yapılır. Çağrı yapan istasyon kendi adını ve çağrı yaptığı istasyonun adını, açık ve anlaşılır bir şekilde anons etmeli ve çağrısını mümkün olduğunca kısa tutmalıdır. Çağrıya cevap alındıktan sonra uygun çalışma kanalına geçilerek haberleşme sürdürülür.
VHF KANALLARINDA HABERLEŞME ÖNCELİK SIRASI
VHF bandı Deniz Seyyar Servisi haberleşme öncelik sırası aşağıda olduğu gibidir:
1. Tehlike çağrıları, tehlike mesajları ve tehlike trafiği.
2. Acili yet duyuru ve mesajları.
3. Emniyet duyuru ve mesajlar.
4. Diğer haberleşmeler.
OLAĞAN HABERLEŞME YÖNTEMİ
GMDSS sistemine göre olağan çağrı DSC cihazıyla yapılacak, onay alınması üzerine kararlaştırılmış çalışma kanalında haberleşme sürdürülecektir.
GMDSS sistemine dahil olmayan tekneler, olağan çağrılarını öncelikle, kıyı istasyonu çağrılarında, istasyonun çalışma kanallarında; gemi-gemi çağrılarında, haberleşme amacına uygun tahsisli kanalda yapacaktır. Bu kanallardan yapılacak çağrılara cevap alınmaması durumunda ve daha yüksek öncelikli bir haberleşmenin bulunmaması şartına bağlı olarak, 16. kanaldan çağrı yapabilirler. Bu çağrılar mümkün olduğunca kısa tutulmalı, iletişimin kurulması üzerine hemen çalışma kanalına geçilmelidir.
16. kanaldan yapılacak olağan haberleşme amaçlı yayınların toplam süresi bir dakikayı geçmemelidir.
16. veya çalışma kanalından yapılacak olağan,
Çağrı yöntemi:
• Çağrı yapılan istasyonun adı veya çağrı işareti. (en fazla üç defa)
• This is (burası)
• Çağıran istasyonun adı (en fazla üç defa)
• Over (tamam)
Cevap yöntemi,
• Çağıran istasyonun adı veya çağrı işareti (en fazla üç defa)
• This is (burası)
• Çağrılan istasyonun adı veya çağrı işareti (en fazla üç defa)
• Çağrı 16.kanaldan yapılmışsa veya çalışma kanalından yapılmış, fakat haberleşmeyi kontrol eden istasyon, bu çalışma kanalını meşgul etmek istemiyorsa, haberleşmenin devam etmesini istediği kanal numarasını verir. Haberleşme çağrının yapıldığı kanaldan sürdürülecekse, her hangi bir açıklama yapılmadan, “sizi dinliyorum” ibaresi kullanılır.
• Over (tamam)
İstasyonlar kararlaştırılan kanala geçerek haberleşmeyi sürdürür.
(VHF telsiz telefon haberleşmesiyle yapılacak telefon görüşme talepleri için, bakınız, “VHF R/Telefon Haberleşmesi” Hüseyin Sarıcaoğlu )
